ایجاد انگیزه در دانش آموزان
برخی از معلمها بر این باورند که برای موفقیت باید محیطی سرشار از ترس ایجاد کرد. نیت معلمها در این زمینه کاملاً خیر است، چراکه تمایل درونی آنها این است که، تا حد امکان، مؤثر واقع شوند.
درواقع معتقدند که ترس از آموزههای ضروری در یادگیری موفق است.
بیایید تأثیر ترس را بر یادگیری بررسی کنیم. هرگاه در معرض تهدید و ترس قرار میگیریم، به وضعیت نزاع برای بقا پناه میبریم. در این شرایط، دانش آموزان به شکل نا مؤثری آموزش میبینند، زیرا تمرکز اصلی آنها بر محافظت از خودشان است.
ترس موجب فعال شدن ساز کاری مشهور به «جنگ با گریز» میشود. این فرایندِ خودبهخود فیزیولوژیکی، حجم زیادی از خون اکسیژندار به اندامهای بزرگ سرازیر میکند تا ما تصمیم بگیریم بجنگیم، یا فرار کنیم. ازآنجاکه حجم خون ما محدود است، سرازیر شدن آن به دستوپاها باعث میشود، به همان اندازه، خون کمتری به سایر اعضای بدن، بهخصوص مغز، برسد. ازنظر فیزیولوژیکی، شاگردانی که در محیطی توأم با ترس به سر میبرند، نمیتوانند بهخوبی آنهایی که در محیطی امن و مطمئن قرار دارند، بیندیشند و یاد بگیرند.
شاگردان در زمان یادگیری نکته ای جدید آسیب پذیر می شوند و هنگام خروج از محدوده آسایش خود، خطر پذیری می کنند. وقتی دانش آموزی می ترسد، به جای توجه به فراگیری دانش جدید و گسترس مهارت های نو، بیش تر روی بقای خود تمرکز می کند. با دور کردن ترس از کلاس درس، دانش آموزان به خطر پذیری و یادگیریِ بیش تر تشویق می شوند.
کنایه زدن نباید در محدوده کاری یک معلم جایگاهی داشته باشد. متأسفانه، عبارتهای کنایهآمیز از ارکان اصلی شیوه مدیریتیِ بسیاری از معلمهاست. کنایه زدن بر آسودگی و اعتمادبهنفس دانش آموزان اثر میگذارد. ازاینرو بعضی از آنها سعی میکنند، با برهم زدن نظم کلاس و ایجاد اختلال در فرآیند آموزش، تلاقی کنند. برخی هم بیاعتنا میشوند و واکنشی نشان نمیدهند. درهرصورت، استفاده از کنایه آموزش و یادگیری مؤثر را به خطر میاندازد.
پیشنهاد برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان
لحنی را که در کلاس به کار میبرید بررسی کنید. بهجای عبارتِ «اگر امتحان بعدی را خراب کنی، ممکن است مردود شوی»، میتوان گفت : «اگر امتحان بعدی را خوب بدهی، میتوانی نمرههایت را بالا بکشی».
هر دو عبارت واقعیت دارند، اما عبارت اول، با استفاده از ترس، شاگرد را خوار میکند، در حالی که عبارت دوم، با تأکید بر احتمال رسیدن به نتیجهای مثبت، موجب تشویق و دلگرمی میشود.
بهجای ترویج محیطی ترسناک، بر ایجاد فرهنگ موفقیت تمرکز کنید. سه پیام کلیدی زیر را همیشه بخاطر بسپارید:
- این مهم است
- تو میتوانی
- ناامیدم نمیکنی
رفتار و عملکرد دانش آموزان بر خواسته از انتظارات ماست. پیامهای ایجادکننده ترس به شاگردان القا میکند که انتظار عملکردی ضعیف را از آنها داریم. عبارتهای «تو میتوانی» و « ناامیدم نمیکنی»، این حس را در شاگردان ایجاد میکنند که ما به موفقیتشان معتقدیم.
با یادگیری مطالب جدید، خودتان را بهجای شاگردانتان بگذارید. نواختن یکی از سازهای موسیقی را یاد بگیرید. به یادگیری یکزبان خارجه بپردازید. خود را در شرایطی قرار دهید که در آن مهارت کافی ندارید و مجبور باشید با استاندارهای تحمیلی بیرونی آشنا شوید.
اگر معلمها در شرایطی که چندان آماده نیستند، احساس کنند تحت قضاوت دیگران قرارگرفتهاند، این وضعیت را بهتر درک میکنند که وقتی از کسی خواسته میشود مطلب جدیدی را یاد بگیرد، چقدر آسیبپذیرترمی شود و تأثیر ترس بر فرایند یادگیری چقدر مخرب است. ترس را با احترام سالم، برای حفظ اقتدار، اشتباه نگیرید. لازم است شاگردان برای شما و اقتدارتان احترام قائل شوند، اما دلیلی ندارد از شما بترسند.